به استناد ماده (57 ) قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران و اصلاحیه آن مصوب 17/02/1393 مجلس شورای اسلامی اتاق های تعاون شهرستان ،استان و ایران به منظور وظایف مقرر در احکام قانونی مرتبط و به عنوان عالی ترین نهاد مردمی بخش تعاونی تعیین شده و در رأس هرم تشکیلات این بخش قرار دارد و علاوه بر سایر وظایف مقرر در ذیل ماده اخیر الذکر بموجب بند «1» آن دارای کلیه وظایف و اختیارات اتاق بازرگانی در ارتباط با بخش تعاون می باشد .

اتاق تعاون به عنوان عالیترین نهاد مردمی بخش تعاونی کشور تمامی مساعی خود را برای توسعه همه جانبه و کیفی فعالیت های بخش تعاونی در حوزه های مختلف به ویژه کمک به تحقق سهم 25 درصدی از اقتصاد ملی کشور معطوف نموده است. اتاق تعاون برای حضور مؤثر در فرایند تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های کلان اقتصادی کشور و پیگیری مطالبات قانونی بخش تعاونی و تثبیت جایگاه این نهاد مردمی به موجب قوانین جاری کشور عضو شوراها و مجامع عالی که بعضاً به آنها اشاره می شود می باشد. از این رو اتاق تعاون استان خراسان جنوبی در ابتدای سال 1384 در راستای فعالیت های اتاق تعاون ایران و وظایف مشخص شده در قالب تشکلی تعاونی به جهت کمک به ایجاد اشتغال و عدالت اجتماعی و به عنوان پارلمان بخش تعاون تشکیل گردید.

برخی از فعالیت ها و اقدامات انجام شده توسط اتاق تعاون خراسان جنوبی :

1. برگزاری بیش از 15 نمایشگاه منطقه ای و استانی از ظرفیت و پتانسیل های بخش تعاون
2. برگزاری بیش از 30 عنوان دوره آموزشی
3. نظارت بر مجامع تعاونی ها و اتحادیه ها
4. انجام امور ثبت، تاسیس و و تغییر تشکل های تعاونی
5. مشاوره حضوری و غیر حضوری در قالب باشگاه تعاون و کارآفرینی
6. حضور مستمر در جلسات هیات حل اختلاف مالیاتی به عنوان نماینده بخش تعاون و دفاع از حقوق شرکت های تعاونی و اعضای آنها
7. انجام برنامه و مصاحبه های تلوزیونی و رادیویی جهت معرفی پتانسیل های بخش تعاون در طول سال
8. برگزاری برنامه های ترویجی از قبیل همایش ها و تور های ترویجی با عقد قرارداد با سازمان ها
9. جلسات مستمر با تعاونگران و مدیران اتحادیه ها و شرکت های تعاونی در خصوص ارائه برنامه های راهبردی و حل مشکلات
10. جلسات مستمر با مدیران و مسئولین کشوری،استانی و شهرستانی و نیز نمایندگان استان در مجلش شورای اسلامی در خصوص حل مشکلات تعاونی ها
11. اخذ موافقت اولیه و پیگیری مجوز نهایی تاسیس دانشگاه جامع علمی و کاربردی فنی و حرفه ای
12. برگزاری نمایشگاه و بازارچه عرضه محصولات شرکت های تعاونی با عنوان "تعاون در ضیافت رمضان"
13. عقد قرارداد با سازمان مدیریت و برنامه ریزی در خصوص برگزاری دوره های آموزشی کارکنان دولت
14. رایزنی با مدیران اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری در خصوص برگزاری دوره های آموزشی تخصصی گردشگری و صنایع دستی
15. اخذ پنل نمایندگی صدور ویزای تجاری از وزارت امور خارجه
16. ایجاد بانک اطلاعاتی تعاونی های استان خراسان جنوبی
17. عقد تفاهم نامه با تالار بورس استان خراسان جنوبی جهت ارائه آموزش های تخصصی بورس
18. پیگیری جهت ایجاد شرکت تعاونی مدیریت صادرات استان خراسان جنوبی
19. پیگیری جهت برگزاری همایش بزرگ بیمه
20. طراحی سیستم اتوماسیون گلخانه افق و اجرا در گلخانه های استان تهران

1. پیگیری اخذ زمین در سایت اداری شهرستان بیرجند و احداث ساختمان جدید اتاق تعاون استان و استقرار در ساختمان جدید
2. پیگیری طرح مطالعاتی در خصوص تاسیس شرکت های تعاونی خدمات گردشگری روستاها و مناطق هدف گردشگری با رویکرد مشارکت پذیری مردم آن منطقه در 5 نقطه از استان
3. پیگیری طرح مطالعاتی در خصوص تاسیس شهرک شیلات استان و تامین زنجیره پایدار جهت ایجاد اشتغال مولد و پایدار با حمایت سازمان های مربوطه
4. پیگیری طرح ایجاد شهرک گلخانه ای تعاون
5. پیگیری طرح مطالعاتی در خصوص احداث واحد سردخانه جهت مشارکت کلیه شرکت های تعاونی مصرف
6. برنامه ریزی در خصوص ایجاد نرم افزار های ارتباط الکترونیک تشکل های تعاونی با اتاق تعاون استان، اداره کل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان و بانک توسعه تعاون و سایر دتسگاه های تابعه وزارت به صورت کشوری
7. پیگیری طرح مطالعاتی جهت برگزاری جشنواره ها و نمایشگاه های گردشگری، صنایع دستی و تعاون در سال 98
8. پیگیری طرح مطالعاتی در خصوص توسعه سیستم های فناورانه و هوشمند سازی گلخانه های سطح استان با بهره گیری از توان متخصصان داخلی
9. برگزاری سلسه دوره های دیپلماسی اقتصادی و تجاری در تعاونی ها
10. ایجاد شهرک فناوری در استان خراسان جنوبی
11. تدوین سند راهبردی توسعه صنعت گردشگری استان
12. تدوین سند توسعه اشتغال فناورانه و ایجاد کسب و کار های فناورانه و جدید

بر اساس برآورد جمعیتی سال 1396 ، جمعیت استان حدود 783 هزار نفر می باشد که 59.4 درصد در مناطق شهری و 40.6 درصد در مناطق روستایی و غیر ساکن زندگی میکنند.

• نتایج حاصل از طرح آمارگیری نیروی کار حاکی از آن است که نرخ مشارکت اقتصادی استان در سال 1396، 40.7 درصد و نرخ بیکاری استان در این دوره زمانی 11.5 درصد می باشد.
• جمعیت فعال اقتصادی استان در سال 1396 بر اساس طرح مزبور 262021 نفر و جمعیت شاغل و بیکار به ترتیب 231907 و 30114 نفر میباشد. سهم شاغلان بخش کشاورزی، صنعت و خدمات استان در سال 1396 به ترتیب 30.9، 28.1 و 40.9 درصد می باشد.
• این استان از لحاظ تولید ناخالص داخلی (GDP ) در سال 1394 رتبه 31 قرار دارد.
• در سال 1395 ارزش صادرات و واردات استان به ترتیب 176529 و 6281 هزار دلار می باشد.
  

در سال 1396 تعداد شرکت های تعاونی در حال بهره برداری استان 40 شرکت با سرمایه 10621 میلیون ریال و اشتغال 507 نفر بوده است سهم بخش های مختلف کشاورزی، صنعت و خدمات از این تعداد شرکت های تعاونی در حال بهره برداری فعال به ترتیب 20، 30 و 50درصد می باشد

تعداد دانشجویان موسسات آموزش عالی استان در سال تحصیلی96-1395، 44475 نفر می باشد که 55.9 درصد مربوط به مردان و 44.1 درصد مربوط به زنان است.

براساس گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سال 1396 تعداد مجوز تاسیس کارگاه های صنعتی استان 190 فقره و تعداد پروانه بهره برداری کارگاه های صنعتی استان 32 فقره بوده است.

در سال 1396 میزان تسهیلات اعطایی بانک توسعه تعاون، بانک رفاه کارگران و صندوق کارآفرینی امید دراستان به ترتیب 426، 970، 163 میلیارد ریال ریال گزارش شده است.