سند توسعه بخش تعاون
موضوع بند (الف) ماده (9) قانون
اجرای سیاستهای کلی اصل (44) قانون اساسی
الف ـ اهداف کیفی توسعه بخش
تعاونی برای برنامه پنجم
1ـ ایجاد چتر حمایتی و توانمندسازی اقشار متوسط و کم درآمد جامعه و نیز فقرزدایی از دهکهای پایین درآمدی؛ از طریق سازماندهی و
تسهیل دسترسی مطلوب آنها به
منابع و امکانات و حضور مقتدرانه در سرمایه‌گذاری، مالکیت و مدیریت اقتصاد ملی و بین‌المللی.
2ـ افزایش سطح اشتغال مولد با
تأکید بر مالکیت و مدیریت نیروی کار (حذف فاصله کارگر ـ کارفرما).
3ـ کمک به حذف واسطه‌های
غیرضرور در فرآیند تولید تا مصرف و کاهش سطح قیمتها و پیشگیری از انحصار و احتکار.
4ـ افزایش قدرت خرید و بهبود وضع زندگی و امکانات معیشت و رفاه مردم؛ از طریق سازماندهی و گسترش مالکیت و نظارت مصرف‌کنندگان در
تولید و توزیع محصولات مورد مصرف.
5 ـ ارتقاء رقابت پذیری فعالان
اقتصادی کوچک و بهبود وضع شغلی
آنها؛ از طریق سازماندهی و مشارکت مستقیم آنها برای تأمین مشترک نیازهای حرفه‌ای و انجام فرآیند تولید، بازاریابی و
فروش محصولات.
6 ـ تجمیع و هدایت سرمایه‌های
کوچک به انجام فعالیتهای بزرگ و گسترش روحیه تعاون و مشارکت جمعی در اقتصاد.
7ـ کمک به تأمین عدالت
اجتماعی از طریق توزیع عادلانه فرصتها، منابع، امکانات و درآمدها.
8 ـ جلوگیری از کارفرمای مطلق
شدن دولت و پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص.
ب ـ اهداف کمی کلان توسعه بخش
تعاونی
1ـ جمع ارزش افزوده بخش در
پایان برنامه پنجم: (25) درصد از تولید ناخالص داخلی کشور شامل:
1ـ1ـ ارزش افزوده سرمایه‌گذاری
بخش تعاونی طی سالهای برنامه: (45) درصد از ارزش افزوده سرمایه‌گذاری کل کشور.
2ـ1ـ ارزش افزوده ناشی از
ارتقاء بهره‌وری در بخش تعاونی: یک پانزدهم جمع ارزش افزوده بخش در پایان برنامه.
3ـ1ـ ارزش افزوده بنگاههای
اقتصادی مورد تبدیل به تعاونی: (10) درصد ارزش افزوده فعلی کل کشور (ابتدای برنامه).
2ـ سرمایه‌گذاری بخش تعاونی
طی سالهای برنامه: (45) درصد از سرمایه‌گذاری کل کشور طی سالهای برنامه
3ـ تعداد شاغلان بخش تعاونی
در پایان برنامه: (20) درصد شاغلان کل کشور.
پ ـ سایر هدف‌های کمی بخش
تعاونی
تشکیل و توسعه تعاونیهای کار
سهم اعضای شاغل به کل شاغلان
کشور (تجمعی) در سال پایانی: 5/8%
تشکیل و توسعه تعاونیهای
توزیعی
سهم تعاونیهای مسکن از تأمین
مسکن مردم (تعداد واحدهای احداثی)؛ جمع برنامه: 50%
سهم تعاونیهای مصرف از بازار
کالاهای مصرفی کل کشور: 40%
سهم تعاونیهای مصرف در تأمین
کالا و خدمات مورد نیاز اعضا در سال پایانی: 70%
سهم تعاونیهای اعتبار قرض‌الحسنه
از پس‌انداز و تسهیلات قرض‌الحسنه کل کشور: 40%
سهم تعاونیهای تأمین نیاز
مشاغل تولیدی و خدماتی از بازار ذیربط در کل کشور: 50%
سهم تعاونیهای تأمین نیاز
مشاغل تولیدی و خدماتی از معاملات با اعضا: 70%
تشکیل و توسعه تعاونیهای جدید
تعاونیهای شهرستانی سهام
عدالت: نمایندگی سهام 60% جامعه، در شرکتهای بالادستی
سهم تعاونیهای فراگیر ملی از
سرمایه‌گذاری بخش تعاونی؛ طی برنامه: حداقل40%
سهم تعاونیهای سهامی عام از
سرمایه‌گذاری جدید شرکتهای بورس: 50%
سهم تعاونیهای سهامی عام از
بازار بانکداری و بیمه در سال پایانی (تجمعی): 25%
تشکیل و توسعه اتحادیه‌های
تعاونی
سهم اتحادیه‌های اعتباری تعاونیها
در تسهیلات اعطایی به تعاونیها: 20%
سهم اتحادیه‌های بازرگانی
تعاونیها از بازار کالا و خدمات بخش تعاونی طی برنامه: 80%
پوشش عضویت تعاونیها در
اتحادیه‌های نظارت و هماهنگی: 80%
تشکیل و توسعه اتاقهای تعاون
پوشش عضویت تعاونیها در
اتاقهای تعاون: 80%
ت ـ راهبردهای کلان توسعه بخش
تعاون
1ـ بازنگری و اصلاح سیاستهای ناظر بر بازار کار، بازار پولی، بازار سرمایه، بازار کالا و خدمات و نظام توزیع، فقرزدایی و سیاستهای
ناظر بر توسعه فعالیتهای بخشی در بخش‌های مختلف، در جهت
تعیین جایگاه و نقش بخش تعاونی متناسب با اهداف
کیفی و کمی آن بخش و پیش‌بینی یک تقسیم کار کلان برای حضور بخش‌های دولتی، عمومی غیردولتی، تعاونی و خصوصی در اقتصاد و نیز در حوزه زیرساخت و حوزه عمومی و تعیین جایگاه هر کدام.
2ـ ترویج فرهنگ تعاون در جهت
گسترش اعتماد به بخش تعاونی و ترغیب مردم به تشکیل و مشارکت گسترده.
3ـ تسهیل شرایط شکل‌گیری و گسترش فعالیت تعاونیها در همه عرصه‌های مجاز و جبران عقب افتادگی آن ها شامل وضع مشوق‌ها و تسهیل
دسترسی تعاونیها به منابع،
امکانات و مجوزها.
4ـ تقویت تعاونیها مشتمل بر
توسعه ظرفیت منابع انسانی، ارتقاء بهره‌وری و بهبود
مدیریت، افزایش آگاهی نسبت به ارزشها و
منافع تعاون، توسعه سرمایه‌گذاری و ارتقاء سطح کیفی و کمی خدمات تعاونیها.
5 ـ ایجاد و تقویت انسجام و
تعاون بین تعاونیها و توانمندسازی
بخش در ساختارهای بالادستی، توسعه معاملات فیمابین و ارتقاء توانمندی‌های رقابتی بخش در صحنه اقتصاد داخلی و بین‌المللی.
6 ـ ارتقاء اثربخشی نقش حاکمیتی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در توسعه بخش تعاونی، تمرکز در سیاستگذاری و نظارت و بهبود نظام
مدیریت حمایت از بخش.
ث ـ سیاستهای اجرایی
1ـ سیاستهای ناظر بر بازار
کار برای توسعه بخش تعاونی
1ـ1ـ تعیین جایگاه و نقش بخش
تعاونی در توسعه کارآفرینی و اشتغال کشور.
2ـ1ـ اصـلاح جهت‌گیری سیاستهای اشتغال و تعهد دولت و شورای عالی اشتغال به ارتقاء سهم بخـش تعاونی در شاغلان کـشور به (20) درصد،
طی سالهای برنامه پنجم.
3ـ1ـ به روز کردن موضوع و محتوای
آموزشی تعاونیها در جهت همگامی با
تحولات جهانی و نیازهای فعلی و آتی بازار و نیازهای خاص بخش تعاونی.
4ـ1ـ تربیت مدرسان و مشاوران
قوی تعاون و سازماندهی آن ها.
5ـ1ـ کمک به شکل‌گیری و گسترش تعاونیهای محوری و شهرک‌ها و مجتمع‌های کارگاهی، اداری و مسکونی تعاونی و گسترش تعاونیهای انسجام
یافته در جهت کاهش هزینه‌ها و
افزایش بازدهی.
6 ـ1ـ متناسب‌سازی حمایت از
تعاونیها با میزان پای‌بندی آنها به اصول و ارزش‌های تعاونی و تعداد اعضای شاغل
آنها.
7 ـ1ـ ایجاد هسته‌های تعاونی
متشکل از خود اشتغالان، برای انجام پروژه‌های مشخص و ایجاد چتر حمایتی مشاوران ممتاز (عامل چهارم) برای (5) سال.
8 ـ1ـ تشویق ادغام، کنسرسیوم
و هر نوع انسجام ساختاری و معاملاتی بین تعاونیهای کوچک.
9ـ1ـ تشویق پیوند بین واحدهای
کوچک و بزرگ از قبیل ایجاد شرکتهای مشترک.
10ـ1ـ شناسایی، ترغیب و توانمندسازی واحدهای اقتصادی کوچک بخش خصوصی به حضور گسترده در تشکیل و توسعه تعاونیها در جهت انسجام و
ارتقاء رقابت‌پذیری آنها.
11ـ1ـ تسهیل دسترسی تعاونیهای
نوپا به معاملات دولتی.
2ـ سیاستهای ناظر بر بازار
پولی، برای توسعه بخش تعاونی
1ـ2ـ نهادسازی و تقویت نهادهای
پولی در بخش تعاونی شامل:
الف ـ تقدم دادن به تعاونیهای متقاضی واجد شرایط برای تأسیس بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری تعاونی سهامی عام و تسهیل صدور مجوز
تأسیس و فعالیت شبکه تعاونیهای
اعتبار قرض‌الحسنه و اتحادیه‌های اعتباری تعاونیها تا تحقق سهم (15%) از بازار پولی تا سال چهارم و حداقل (25%) از بازار پولی تا پایان برنامه پنجم.
ب ـ افزایش سرمایه و منابع
بانک توسعه تعاون با هدف تأمین دست کم تا (30%) از حجم تسهیلات شبکه بانکی کشور.
ج ـ افزایش سرمایه و منابع صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون دست کم تا (1%) از حجم سرمایه‌گذاری بخش تعاونی در جهت تأمین پوشش
ریسک و سرمایه‌گذاری و معاملات
تعاونیها.
د ـ عضویت وزیر تعاون، کار و
رفاه اجتماعی در شورای پول و اعتبار، علاوه بر عضویت رئیس اتاق تعاون مرکزی.
2ـ2ـ تعیین حداقل سهم سالانه
بخش تعاونی از تسهیلات بانکی.
3ـ2ـ افزایش دوره بازپرداخت تسهیلات بانکی برای بخش تعاونی تا سه سال برای دوره تنفس، تا (20) سال برای سرمایه‌گذاری ثابت و تا (10) سال
برای سرمایه در گردش.
4ـ2ـ اختصاص حداقل (50) درصد
از منابع وجوه اداره شده دولتی که به بخش‌های غیردولتی اعطا می‌شود به بخش تعاونی.
5 ـ2ـ اختصاص سالانه یارانه
سود کارمزد تسهیلات بانکی به میزان حداقل (50%) از سود و کارمزد متعارف.
6 ـ2ـ اختصاص حداقل (20%) از
تسهیلات قرض‌الحسنه بانکی به اعضای سه دهک اول درآمدی تعاونیها در اجرای بند (2) اصل
(43) قانون اساسی.
3ـ سیاستهای ناظر بر بازارهای
مالی (سرمایه) برای توسعه بخش تعاونی
1ـ3ـ اصلاح ساختار بورس در
جهت حضور پرقدرت بخش تعاونی شامل:
الف ـ عضـویت وزیر تعاون، کار
و رفـاه اجتماعی در شـورای عالی بورس و اوراق بهادار.
ب ـ پیش‌بینی حضور شرکتهای تعاونی سهامی عام در نهادهای بازار و تسهیل صدور مجوز برای آنها شامل شرکتهای تأمین سرمایه، بانک‌های
سرمایه‌گذاری، کانون‌ها، کارگزاری‌ها و سایر.
2ـ3ـ پیش‌بینی سهم (50) درصدی
از تشکیل سرمایه در بازار بورس توسط بخش تعاونی طی سالهای برنامه پنجم توسعه.
3ـ3ـ تسهیل صدور مجوز برای
تأسیس شرکتهای بیمه تعاونی و حضور تعاونیها در بیمه‌های بازرگانی.
4ـ3ـ فراهم کردن امکان انتشار
اوراق مشارکت توسط تعاونیها.
5 ـ3ـ تسهیل معاملات سهام
تعاونیهای متعارف در بازار فرابورس مستقل و شفاف‌سازی معاملات مذکور.
6 ـ3ـ تسهیل مشارکت سرمایه‌گذاران
خارجی در تأسیس و توسعه تعاونیها.
7ـ3ـ تقدم قایل شدن سازمان‌های توسعه‌ای و شرکتهای دولتی و شرکتها و مؤسسات اقتصادی و نهادهای عمومی غیردولتی برای مشارکت با
تعاونیها در مواردی که بنای مشارکت
با بخش‌های غیردولتی داشته باشند.
8 ـ3ـ ایجاد پیوند مناسب بین
بازارهای مالی و تعاونیهای متعارف بویژه برای تأسیس واحدهای اقتصادی جدید.
4ـ سیاستهای ناظر بر بازار و
نظام توزیع کالا برای توسعه بخش تعاونی.
1ـ4ـ تعیین جایگاه و نقش بخش
تعاونی در اصلاح نظام توزیع کالا در فرآیند طرح تحول اقتصادی.
2ـ4ـ هدف‌گذاری سهم (40) درصدی
در توزیع کالا توسط بخش تعاونی با تکیه بر بخش کشاورزی.
3ـ4ـ کمک به ایجاد و گسترش تشکل‌های بین تعاونی، اتحادیه‌های تعاونیها، شبکه‌های مجازی و بویژه راه‌اندازی فروشگاه‌های بزرگ
زنجیره‌ای تعاونی در سطح کشور<span dir="ltr" style="font-fami